Jakie prezenty urodzinowe podarować pracownikowi? Pomysłów jest z pewnością wiele. Ale czy każdy będzie jednakowo rozpatrywany przez Urząd Skarbowy i ZUS?

Kluczem do rozważań staje się definicja przychodu zawarta w art. 12 ust. 1 ustawy o PDOF. Zgodnie z nią: „za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty (…), jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych”.

Powstaje pytanie, czym jest nieodpłatne świadczenie? Ponieważ przepisy tej kwestii nie precyzują, z pomocą przychodzi słownik języka polskiego PWN. I tak:
•    Świadczenie – „obowiązek wykonania lub przekazania czegoś na czyjąś rzecz” lub  też „to, co jest z tytułu takich zobowiązań wykonywane lub przekazywane”;
•    Nieodpłatny – „niewymagający opłaty”.

Teraz już nie ulega wątpliwości, że prezent urodzinowy w postaci długopisu, bombonierki, kosmetyków itd. jest świadczeniem, w dodatku nieodpłatnym, a zatem jego wartość powinna zostać doliczona do przychodu pracownika, od którego należy odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki ZUS.

A co, jeśli pracownik otrzyma kwiaty? Czy kwiaty można nazwać świadczeniem? Na pewno jest to przekazanie czegoś dla kogoś, ale czy na czyjąś rzecz? Otóż nie. Na rzecz kogoś oznacza „na czyjąś korzyść”, a ta definiowana jest jako „pożytek, zysk”. Kwiat, choć piękny, ma wymiar czysto symboliczny. Może wywołać uśmiech  na twarzy pracownika, ale nie przyniesie mu żadnych korzyści w wymiarze finansowym. Nie jest także trwałym przysporzeniem majątkowym. A to oznacza, że nie stanowi dla obdarowanego przychodu. Prezent w postaci pojedynczego kwiatka lub całego bukietu jest zatem zwolniony z PIT oraz ZUS. Stanowisko to potwierdziła m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 30.09. 2008 r., nr IPPB1/415-855/08-2/AM.

Katarzyna Hardek
Specjalista ds. Kadr i Płac

Przedsiębiorcy bardzo często nie zdają sobie sprawy z zakresu obowiązków rozliczania się z organami państwowymi, jak również z obowiązków sprawozdawczych jakie na nich ciążą. Zakres ten może ograniczyć się tylko do rozliczania podatku dochodowego i ZUS, ale nie musi. Dlatego przygotowaliśmy listę najważniejszych podmiotów, z którymi należy się rozliczyć lub wywiązać z obowiązku  sprawozdawczego.

Urząd Skarbowy. Należy do niego odprowadzić do 20 dnia następnego miesiąca zaliczkę na podatek dochodowy CIT i pracowników (PIT). Raz do roku należy złożyć deklarację CIT, zbiorczą deklarację za wszystkich pracowników (PIT-4R), a także przesłać informacje odnośnie przychodów każdego pracownika z osobna (PIT-11, PIT-8C, PIT-8AR). Ponadto, większość przedsiębiorców musi rozliczyć VAT. Deklarację VAT składa się i płaci w odstępach miesięcznych lub kwartalnych. Jeśli przedsiębiorca jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE, to również musi złożyć informację VAT-UE do 15 dnia miesiąca. W niektórych przypadkach można też być zobligowanym do zapłaty innych podatków np. od czynności cywilnoprawnych, podatek u źródła, akcyza.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W momencie rejestracji działalności gospodarczej, należy zgłosić spółkę do ZUS. Deklaracje do ZUS o wysokości odprowadzanych składek należy złożyć do 15 dnia następnego miesiąca. W tym dniu upływa również termin zapłaty składek.

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Obowiązek składania deklaracji do PFRON, jak i wnoszenia opłat, pojawia się w momencie zatrudnienia co najmniej 25 pracowników. Deklaracje składa się co miesiąc oraz jedną zbiorczą raz do roku.

Główny Urząd Statystyczny. W momencie rejestracji spółki, należy ją również zgłosić do GUS, aby uzyskać numer REGON. Ponadto spółki muszą przesyłać elektronicznie sprawozdania do GUS. Urząd poinformuje, które konkretnie należy wypełnić, za jaki okres i do kiedy należy je przesłać. Mniejsze spółki mają do kilku sprawozdań w roku,  jednak wraz ze wzrostem ta liczba rośnie.

Narodowy Bank Polski. NBP zbiera dane niezbędne do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej. Obowiązek sprawozdawczy obejmuje podmioty, u których łączna kwota aktywów i pasywów określonych w formularzach przekracza 10 mln złotych na koniec roku. Niezależnie od tego, sprawozdania muszą przekazywać m.in.:

• Spółki, które osiągają obroty handlowe z zagranicą (min. 3 mln złotych na koniec roku),
• Spółki, które mają długoterminowe kredyty i pożyczki otrzymane od nierezydentów oraz długoterminowe zobowiązania wobec nierezydentów z tytułu leasingu finansowego (min. 3 mln złotych na koniec kwartału),
• Spółki, które mają co najmniej 10 % głosów w spółce zagranicznej, 
• Spółki, które posiadają zagraniczny oddział,
• Spółki, które mają zagranicznego udziałowca posiadającego co najmniej 10% udziałów,
• Spółki, które dokonały emisji papierów wartościowych i emisja ta chociaż w części została objęta przez nierezydenta,
• Oddziały przedsiębiorstw zagranicznych posiadające siedzibę w kraju.
  

Sprawozdania należy przekazywać w formie elektronicznej przez portal sprawozdawczy http://sprawozdawczosc.nbp.pl.

Urząd Marszałkowski. Należy przekazać w formie papierowej dwa sprawozdania do końca marca następnego roku. Pierwsze, to sprawozdanie z korzystania ze środowiska obejmującego wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód oraz składowanie odpadów. Należy ponadto uiścić opłatę za korzystanie z środowiska, jeżeli jego wysokość wynikająca ze sprawozdania przekracza 800 zł.  Drugie sprawozdanie dotyczy  opłaty produktowej.

Wojewódzki Urząd Pracy. Do końca stycznia następnego roku, firmy wpisane do Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia, mają obowiązek przekazać do WUP poprzez portal sprawozdawczy KRAZ, sprawozdanie ze swojej działalności.

Małgorzata Olszewska

 W momencie zakładania działalności gospodarczej, przed każdym staje pytanie, jaką metodę opodatkowania wybrać? Jaką ewidencję muszę do tego prowadzić? Odpowiedź ta zależy od szeregu czynników.

Punktem wyjścia jest pytanie o formę prawną – jeżeli jest to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, to spółka będzie opodatkowana podatkiem dochodowym od osób prawnych. Będzie musiała ponadto prowadzić księgi rachunkowe. Jeżeli jednak wybieramy prowadzenie działalności gospodarczej jako osoba fizyczna, mamy kilka opcji do wyboru: karta podatkowa, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, PIT na zasadach ogólnych, PIT liniowy.

Karta podatkowa – to podatek w stałej kwocie. Jego wysokość zależy od miejscowości prowadzenia działalności oraz liczby zatrudnianych pracowników. Im większa miejscowość i im większa liczba pracowników, tym wyższy podatek. Nie składa się żadnych deklaracji, a podatek płaci się co miesiąc do 7-ego dnia miesiąca za miesiąc ubiegły. Jedyna deklaracja, którą należy złożyć, dotyczy odliczonych od podatku składek zdrowotnych (PIT-16A). Forma ta nie wymaga prowadzenia żadnej ewidencji, poza ewidencją pracowników i ich kart wynagrodzeń. Jest to najwygodniejsza opcja z punktu widzenia prowadzącego działalność gospodarczą. Minusem jednak jest to, że może z tej formy skorzystać tylko wąskie grono osób np. świadczących usługi kosmetyczne, fryzjerskie, krawieckie. Ponadto podatek należy uiszczać nawet wtedy, kiedy nie dokonano sprzedaży w danym miesiącu. Można utracić prawo do skorzystania z tej metody, np. w przypadku zbyt wysokiego zatrudnienia.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – podatek płaci się od przychodu, czyli sprzedaży, a także innych kwot otrzymanych, np. odsetki otrzymane od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną działalnością. Stawka podatku (20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3%) zależy od rodzaju świadczonych usług. Należy prowadzić ewidencje przychodów, środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, wyposażenia, pracowników. Minusem jest również ograniczona dostępność do tej formy opodatkowania i zależy od rodzaju świadczonej usługi. Można również utracić prawo do skorzystania z tej formy np. gdy przychody uzyskane w ubiegłym roku z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie przekroczyły 150.000 euro. Jest dobra opcja dla tych, którzy mają małe koszty (np. brak kosztów pracowniczych). W odróżnieniu od karty podatkowej, niweluje problem nieregularnych przychodów.

PIT na zasadach ogólnych – jest to domyślna forma opodatkowania. Jeśli nie wybierzemy żadnej formy, bądź nie zgłosimy innej odpowiednio wcześniej do Urzędu Skarbowego, to właśnie ona  będzie mieć zastosowanie. Płatna jest od dochodu (przychód - koszt) i wynosi 18% i 32% w zależności od wysokości osiągniętego dochodu (skala podatkowa). W tym przypadku można rozliczać się wraz z małżonkiem i skorzystać z odliczeń od dochodu i podatku. Należy prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, a gdy przychody netto w poprzednim roku wynosiły co najmniej 1.200.000 euro, to księgi rachunkowe. Zaliczki płaci się miesięcznie lub kwartalnie, a podatek ostatecznie rozlicza rocznie. Dobra opcja dla osób, które nie mogą skorzystać z form ryczałtowych, a jednocześnie nie przewidują zbyt wysokich dochodów w danym roku. Minusem jest to, że nie każdy wydatek jest kosztem podatkowym.

PIT liniowy – podatek jest płacony od dochodu (przychód-koszt). Stawka podatku jest stała i wynosi 19%. Nie można rozliczyć się z małżonkiem i skorzystać z wielu odliczeń od podatku czy dochodu. Ewidencje prowadzi się na takiej samej zasadzie jak przy PIT na zasadach ogólnych. Zaliczki płaci się miesięcznie lub kwartalnie, a podatek rozlicza rocznie. Dobra opcja dla osób, które przewidują duże dochody, gdyż stawka podatku jest w stałej wysokości. Tej opcji nie można zastosować gdy świadczymy usługi na rzecz byłych pracodawców w takim samym zakresie jak na umowie o pracę.

Podsumowując, odpowiedź na pytanie, jaką formę opodatkowania zastosować przy prowadzeniu działalności gospodarczej jako osoba fizyczna, znajduje się w Państwa biznes planie. Jeśli zakłada on brak pracowników, praca w znacznej mierze wykonywana samodzielnie, niskie koszty (w stosunku do przychodu) zakupu materiałów i usług, to warto pomyśleć o karcie podatkowej albo ryczałcie od przychodów, o ile ta działalność kwalifikuje się na zastosowanie zryczałtowanych metod. Jeżeli jednak w planie jest ponoszenie znaczących kosztów w stosunku do osiąganych przychodów, to lepiej jest skorzystać z PIT, gdyż podstawa opodatkowania będzie mniejsza. Najlepiej jest przeprowadzić symulację kalkulacji podatku na podstawie zakładanych przychodów i kosztów. Pozwoli to racjonalnie wybrać metodę opodatkowania.

Małgorzata Olszewska

Kiedy można zatrudnić Wspólnika w spółce osobowej?

Kwestia zatrudniania Wspólnika w spółce określona jest w ogólnych regulacjach dotyczących stosunku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem art.22 Kodeksu Pracy, który definiuje konstytutywne cechy takiego stosunku. Wydaje się, że szczególnie istotną cechą stosunku pracy w kontekście omawianej problematyki jest wykonywanie pracy na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy. O nawiązaniu stosunku pracy świadczy zatem nie nazwa umowy, ale cel, jaki przyświecał stronom przy jej zawieraniu i zachowanie jej kluczowych elementów.

Pod żadnym pozorem, Wspólnik nie może zawrzeć ze spółką umowy o pracę, na podstawie której będzie prowadził sprawy spółki lub ją reprezentował. Takie zatrudnienie nie może też stanowić wkładu Wspólnika do spółki.

Zasadność zawarcia umowy o pracę ze Wspólnikiem będzie istniała wówczas, gdy praca będzie świadczona w wyraźnym podporządkowaniu pracodawcy, a obowiązki wynikające z zawartej umowy o pracę będą wyraźnie wydzielone od tych, które wynikają z umowy spółki.


Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne Wspólnika zatrudnionego w spółce osobowej

Wspólnik spółki osobowej, zatrudniony w niej w oparciu o umowę o pracę podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, podobnie jak inni pracownicy.

Składki ubezpieczeniowe są naliczane przez spółkę od przychodu uzyskanego przez Wspólnika z tytułu stosunku pracy (zgodnie z przepisami o PDOF oraz rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

Wspólnik spółki osobowej, z którym została zawarta umowa o pracę, poza składkami wynikającymi z ubezpieczenia pracowniczego, posiada również drugi tytuł do ubezpieczeń, tj. prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.  Jakim ubezpieczeniom podlega z tego tytułu?

• Ubezpieczenie zdrowotne - OBOWIĄZKOWO
• Ubezpieczenia społeczne:

             - OBOWIĄZKOWO - gdy oskładkowany przychód z umowy o pracę  zawartej ze spółką, w przeliczeniu na okres miesiąca, jest niższy od minimalnego wynagrodzenia za pracę,
             - DOBROWOLNIE - gdy oskładkowany przychód z umowy o pracę  zawartej ze spółką, w przeliczeniu na okres miesiąca, wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.


Podatek dochodowy a zatrudnienie Wspólnika w spółce osobowej

Należności ze stosunku pracy Wspólnika, będąc wartością własnej pracy podatnika nie są kosztem podatkowym (art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PDOF), a tym samym wynagrodzenie uzyskane w wyniku realizacji umowy o pracę nie jest dla Wspólnika kosztem uzyskania przychodu. Jest natomiast kosztem podatkowym w stosunku do pozostałych wspólników (proporcjonalnie do posiadanych udziałów).

Należy przy tym pamiętać, że wartość własnej pracy Wspólnika mierzona wynagrodzeniem w kwocie brutto łącznie ze składkami na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika-wspólnika nie stanowi kosztu. Natomiast składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracodawcę stanowią koszt dla celów podatkowych u wszystkich wspólników (proporcjonalnie do posiadanych udziałów).

Inne „koszty pracownicze”, takie jak diety z tytułu podróży służbowych czy wydatki na podniesienie kwalifikacji, podlegają zaliczeniu w ciężar kosztów podatkowych w pełnej wysokości. Dla Wspólnika stanowią one przychód ze stosunku pracy, który poza pewnymi wyjątkami podlega opodatkowaniu.

Katarzyna Błaszczyk
Specjalista ds. Kadr i Płac

Pracodawcy czasami organizują imprezy integracyjne. Niekiedy łączą je z innymi wydarzeniami, takimi jak szkolenia, narady czy reklama. Powstaje wówczas pytanie, czy koszty związane z jego organizacją, takie jak jedzenie, transport, zakwaterowanie, należy wliczyć do przychodu pracownika jako nieodpłatne świadczenie. Stanowiska organów podatkowych nie są tutaj jednoznaczne. Można jednak wyłuskać z interpretacji izb skarbowych i wyroków sądowych dwa punkty zapalne: co to jest otrzymanie nieodpłatnego świadczenia oraz jak je wyliczyć?

DEFINICJA OTRZYMANIA NIEODPŁATNEGO ŚWIADCZENIA

Izby Skarbowe często stoją na stanowisku, że otrzymanie świadczenia nie jest jednoznaczne z konsumpcją, czyli bez znaczenia jest fakt kto, co, ile zjadł na danej imprezie (zob. IBPBII/1/415-950/11/HK, ILPB1/415-1051/11-2/TW).

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (IBPBII/1/415-907/11/HK) odwołuje się tutaj do definicji pojęć określonych w języku polskim: „Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN S.A. znaczenie poniższych pojęć jest następujące:
  1. otrzymać — otrzymywać: «dostać coś w darze», «dostać coś, co się należy, na co się zasługuje lub do czego się dąży», «stać się odbiorcą jakiegoś polecenia», «uzyskać coś z czegoś»
   2. skonsumować: «zjeść coś», «zrobić z czegoś użytek»”

Co na to Sądy? Otrzymanie interpretują jako korzystanie ze świadczenia (patrz. I SA/WR 1326/08, II FSK 1531/09). Natomiast wspomniany słownik PWN definiuje korzystanie jako - 1. «mieć pożytek z czegoś, wyzyskiwać coś», 2. «użytkować coś, posługiwać się czymś jako narzędziem, środkiem itp.».

Wniosek: Dostanie czegoś w darze (patrz definicja otrzymanie) nie jest równoznaczne z użytkowaniem tego, ani posiadaniem pożytku (patrz definicja korzystania). W związku z tym, uważam, że pod tym względem Izby Skarbowe prawidłowo interpretują zapisy w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, więc sama obecność na imprezie integracyjnej jest już otrzymaniem świadczenia i należy przychód ten opodatkować.

WARTOŚĆ ŚWIADCZENIA

Często koszty takiego świadczenia pokrywa się ryczałtowo np. jedną kwotą na fakturze za usługi cateringowe. Pojawia się pytanie jak obliczyć wartość otrzymanego świadczenia. Izby Skarbowe stoją na stanowisku, że należy zastosować średnią arytmetyczną, przy czym jedne mówią o tym by koszty podzielić przez faktyczną liczbę uczestników, a drugie, że przez liczbę zaproszonych (patrz. IBPBII/1/415-907/11/HK, IBPBII/1/415-950/11/HK).

Sądy stoją natomiast na stanowisku, że należy obliczyć faktycznie otrzymane świadczenie i nie może być ono skalkulowane w sposób statystyczny (zob. III SA/WA 555/11). Potwierdza to Wyrok NSA (II FSK 1531/09): „Nie można bowiem ustalać przychodu w drodze arytmetycznego działania polegającego na podzieleniu kosztów imprezy integracyjnej przez liczbę pracowników biorących w niej udział. Przepisy u.p.d.o.f. nie dają podstaw do wykonania takiego działania”. Ponadto sądy powołują się na zasadę Impossibilium nulla obligatio est, na podstawie której wnioskują, że jeśli nie można ustalić wartości pieniężnej świadczenia w naturze, to nie powstaje obowiązek podatkowy.

Co na to Izby Skarbowe? Wskazują one na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (I SA/Ka 1719/96), zgodnie z którym "ewentualne trudności towarzyszące indywidualizacji świadczeń na rzecz poszczególnych pracowników mają charakter drugorzędny i nie mogą wpływać na byt i zakres obowiązku podatkowego." To na płatniku podatku dochodowego (pracodawcy) ciąży obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy w prawidłowej wysokości, więc winien on tak działać, by przekazując świadczenie mógł jego wartość ustalić.

Wniosek: Trudno się nie zgodzić z interpretacją sądów, co do niemożności zastosowania arytmetycznego sposobu obliczania wartości świadczenia. Jednak zasadna jest też argumentacja Izb Skarbowych, że należy tak działać, by jednak móc obliczyć ten podatek.

JAK POSTĘPOWAĆ?

Najlepiej próbować w taki czy inny sposób skalkulować przychód pracownika od otrzymanego nieodpłatnego świadczenia. Przed Urzędem Skarbowym zawsze można bronić przyjętego sposobu kalkulacji, co jest sprawą łatwiejszą, zwłaszcza w przypadku braku uregulowań na ten temat w przepisach prawa.

Małgorzata Olszewska

Słowem wstępu

Zleceniobiorca ma prawo przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego pod warunkiem, że ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest dla takiej osoby obowiązkowe (art. 11 pkt. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Przystąpienie zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest podstawowym warunkiem uzyskania prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, w tym zasiłku chorobowego. Informacje na ten temat można znaleźć w ustawie zasiłkowej (rozdział 2, rozdział 8 – art. 36 ust. 2-4, art. 38 ust. 1, art. 42, 43 i 46 oraz rozdział 9).


Problemy natury praktycznej

• Problem I – miesiące uwzględniane w podstawie wymiaru a tytuł ubezpieczenia

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych, poprzedzających miesiąc, w którym wystąpiła niezdolność do pracy (rozdział 9 ustawy zasiłkowej). Warto podkreślić, że do podstawy wymiaru uwzględnia się przychód uzyskany u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego wystąpiła niezdolność do pracy.

Wątpliwości pojawiają się w sytuacji, gdy dany ubezpieczony posiada ciągłość ubezpieczenia chorobowego u tego samego pracodawcy, ale zmianie ulega tytuł tego ubezpieczenia. Stanowisko ZUS głosi, że wraz ze zmianą tytułu ubezpieczenia, do podstawy wymiaru zasiłku należy wziąć pod uwagę przychód z tych miesięcy, które składały się na ostatni tytuł ubezpieczenia, a ten rozumiany jest jako: „zatrudnienie lub inna działalność, których podjęcie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego lub uprawnienie do objęcia tym ubezpieczeniem na zasadach dobrowolności”. Być może w tej definicji należy doszukiwać się wyjaśnienia stanowiska ZUS, bo skoro zatrudnienie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego, a podjęcie zlecenia daje taką możliwość na zasadzie dobrowolności, to każda zmiana jednej formy umowy na drugą przerywa obowiązek lub dobrowolność jednego ubezpieczenia chorobowego i daje początek nowemu.

Przykład:
Jan Kowalski wykonywał u płatnika X umowę zlecenie od dnia 30.03.2012 r. do dnia 30.06.2012 r. W tym okresie był zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Od dnia 01.07.2012 r. został zatrudniony na umowę o pracę na czas określony do dnia 31.10.2012 r. Od dnia 01.11.2012 r. zawarto z nim ponownie umowę zlecenie i na jego wniosek zgłoszono go do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Pan Jan Kowalski w lutym 2013 r. dostarczył zwolnienie lekarskie. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku należy uwzględnić przychód uzyskany przez ubezpieczonego w okresie od listopada 2012 do stycznia 2013 r.

• Problem II – ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku a tytuł ubezpieczenia

Art. 43 ustawy zasiłkowej wskazuje, iż: „Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe”.

Mimo, iż nie wynika to wprost z artykułu, ZUS stoi na stanowisku, że jeżeli zleceniobiorca stanie się niezdolny do pracy w czasie trwania umowy zlecenia, a między okresami pobierania zasiłku nie było przerwy lub przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe, ale poprzedni zasiłek wypłacany był z innego tytułu ubezpieczenia (np. umowy o pracę) to podstawę wymiaru zasiłku należy ustalić od nowa.

• Problem III – przychód uwzględniany w podstawie wymiaru a dni nieobecności

Art. 50 ustawy zasiłkowej wskazuje, że jeżeli przychód zleceniobiorcy ulegnie zmniejszeniu wskutek niewykonywania zlecenia w okresie pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego albo odbywania ćwiczeń wojskowych to:

   - wyłącza się przychód za miesiące, w których ubezpieczony wykonywał pracę lub działalność przez mniej niż połowę miesiąca,
    - przyjmuje się przychód za miesiące, w których przepracował co najmniej połowę miesiąca.

Treść artykułu jest na pozór jasna. Jednakże kilkukrotne telefonowanie do ZUS w tej sprawie, a także pisemna odpowiedź ZUS przekazana nam za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych wskazuje, że artykuł 50 należy także zastosować do osób, które z innych powodów, niż te wymienione w ustawie nie przepracowały pełnego miesiąca (np. w jakimś dniu były nieobecne z własnych powodów, bądź były nieobecne, bo tak wynikało z obowiązującego go grafiku).

Pytanie, dlaczego nie ma o tym wzmianki w ustawie i jak odnosić się do interpretacji ZUS? Zastanawia także fakt, czym jest dla ZUS przepracowanie mniej niż połowy obowiązującego zleceniobiorcę czasu pracy? Jak wiadomo, nie podlega on przepisom Kodeksu Pracy w zakresie czasu pracy.

                                                                         ***

Przedstawione problemy zaczerpnięte z praktyki kadrowo-płacowej pokazują, że ustawa zasiłkowa wykazuje pewne braki, które mogą mieć istotne znaczenie dla rozumienia i obliczania zasiłku chorobowego. Warto zatem prosić ZUS o interpretacje tych przepisów, które są dla nas niejasne. Nawet, jeśli pewne wyjaśnienia ZUS będą nadal budziły wątpliwości (z uwagi na sprzeczność, a raczej wychodzenie ponad przepisy) to przynajmniej pisemna forma tej interpretacji daje nam możliwość wyjaśnienia sposobu naliczania zasiłków w przypadku kontroli.


Jeśli są państwo zainteresowani dalszymi informacjami na ten temat, prosimy o kontakt.


Katarzyna Błaszczyk
Specjalista ds. Kadr i Płac