Słowem wstępu
Zleceniobiorca ma prawo przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego pod warunkiem, że ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest dla takiej osoby obowiązkowe (art. 11 pkt. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Przystąpienie zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest podstawowym warunkiem uzyskania prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, w tym zasiłku chorobowego. Informacje na ten temat można znaleźć w ustawie zasiłkowej (rozdział 2, rozdział 8 – art. 36 ust. 2-4, art. 38 ust. 1, art. 42, 43 i 46 oraz rozdział 9).
Problemy natury praktycznej
Wątpliwości pojawiają się w sytuacji, gdy dany ubezpieczony posiada ciągłość ubezpieczenia chorobowego u tego samego pracodawcy, ale zmianie ulega tytuł tego ubezpieczenia. Stanowisko ZUS głosi, że wraz ze zmianą tytułu ubezpieczenia, do podstawy wymiaru zasiłku należy wziąć pod uwagę przychód z tych miesięcy, które składały się na ostatni tytuł ubezpieczenia, a ten rozumiany jest jako: „zatrudnienie lub inna działalność, których podjęcie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego lub uprawnienie do objęcia tym ubezpieczeniem na zasadach dobrowolności”. Być może w tej definicji należy doszukiwać się wyjaśnienia stanowiska ZUS, bo skoro zatrudnienie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego, a podjęcie zlecenia daje taką możliwość na zasadzie dobrowolności, to każda zmiana jednej formy umowy na drugą przerywa obowiązek lub dobrowolność jednego ubezpieczenia chorobowego i daje początek nowemu.
Przykład:
Jan Kowalski wykonywał u płatnika X umowę zlecenie od dnia 30.03.2012 r. do dnia 30.06.2012 r. W tym okresie był zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Od dnia 01.07.2012 r. został zatrudniony na umowę o pracę na czas określony do dnia 31.10.2012 r. Od dnia 01.11.2012 r. zawarto z nim ponownie umowę zlecenie i na jego wniosek zgłoszono go do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Pan Jan Kowalski w lutym 2013 r. dostarczył zwolnienie lekarskie. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku należy uwzględnić przychód uzyskany przez ubezpieczonego w okresie od listopada 2012 do stycznia 2013 r.
Art. 43 ustawy zasiłkowej wskazuje, iż: „Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe”.
Mimo, iż nie wynika to wprost z artykułu, ZUS stoi na stanowisku, że jeżeli zleceniobiorca stanie się niezdolny do pracy w czasie trwania umowy zlecenia, a między okresami pobierania zasiłku nie było przerwy lub przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe, ale poprzedni zasiłek wypłacany był z innego tytułu ubezpieczenia (np. umowy o pracę) to podstawę wymiaru zasiłku należy ustalić od nowa.
Art. 50 ustawy zasiłkowej wskazuje, że jeżeli przychód zleceniobiorcy ulegnie zmniejszeniu wskutek niewykonywania zlecenia w okresie pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego albo odbywania ćwiczeń wojskowych to:
- wyłącza się przychód za miesiące, w których ubezpieczony wykonywał pracę lub działalność przez mniej niż połowę miesiąca,
- przyjmuje się przychód za miesiące, w których przepracował co najmniej połowę miesiąca.
Treść artykułu jest na pozór jasna. Jednakże kilkukrotne telefonowanie do ZUS w tej sprawie, a także pisemna odpowiedź ZUS przekazana nam za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych wskazuje, że artykuł 50 należy także zastosować do osób, które z innych powodów, niż te wymienione w ustawie nie przepracowały pełnego miesiąca (np. w jakimś dniu były nieobecne z własnych powodów, bądź były nieobecne, bo tak wynikało z obowiązującego go grafiku).
Pytanie, dlaczego nie ma o tym wzmianki w ustawie i jak odnosić się do interpretacji ZUS? Zastanawia także fakt, czym jest dla ZUS przepracowanie mniej niż połowy obowiązującego zleceniobiorcę czasu pracy? Jak wiadomo, nie podlega on przepisom Kodeksu Pracy w zakresie czasu pracy.
***
Przedstawione problemy zaczerpnięte z praktyki kadrowo-płacowej pokazują, że ustawa zasiłkowa wykazuje pewne braki, które mogą mieć istotne znaczenie dla rozumienia i obliczania zasiłku chorobowego. Warto zatem prosić ZUS o interpretacje tych przepisów, które są dla nas niejasne. Nawet, jeśli pewne wyjaśnienia ZUS będą nadal budziły wątpliwości (z uwagi na sprzeczność, a raczej wychodzenie ponad przepisy) to przynajmniej pisemna forma tej interpretacji daje nam możliwość wyjaśnienia sposobu naliczania zasiłków w przypadku kontroli.
Jeśli są państwo zainteresowani dalszymi informacjami na ten temat, prosimy o kontakt.
Katarzyna Błaszczyk
Specjalista ds. Kadr i Płac
Zleceniobiorca ma prawo przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego pod warunkiem, że ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest dla takiej osoby obowiązkowe (art. 11 pkt. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Przystąpienie zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest podstawowym warunkiem uzyskania prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, w tym zasiłku chorobowego. Informacje na ten temat można znaleźć w ustawie zasiłkowej (rozdział 2, rozdział 8 – art. 36 ust. 2-4, art. 38 ust. 1, art. 42, 43 i 46 oraz rozdział 9).
Problemy natury praktycznej
- Problem I – miesiące uwzględniane w podstawie wymiaru a tytuł ubezpieczenia
Wątpliwości pojawiają się w sytuacji, gdy dany ubezpieczony posiada ciągłość ubezpieczenia chorobowego u tego samego pracodawcy, ale zmianie ulega tytuł tego ubezpieczenia. Stanowisko ZUS głosi, że wraz ze zmianą tytułu ubezpieczenia, do podstawy wymiaru zasiłku należy wziąć pod uwagę przychód z tych miesięcy, które składały się na ostatni tytuł ubezpieczenia, a ten rozumiany jest jako: „zatrudnienie lub inna działalność, których podjęcie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego lub uprawnienie do objęcia tym ubezpieczeniem na zasadach dobrowolności”. Być może w tej definicji należy doszukiwać się wyjaśnienia stanowiska ZUS, bo skoro zatrudnienie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego, a podjęcie zlecenia daje taką możliwość na zasadzie dobrowolności, to każda zmiana jednej formy umowy na drugą przerywa obowiązek lub dobrowolność jednego ubezpieczenia chorobowego i daje początek nowemu.
Przykład:
Jan Kowalski wykonywał u płatnika X umowę zlecenie od dnia 30.03.2012 r. do dnia 30.06.2012 r. W tym okresie był zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Od dnia 01.07.2012 r. został zatrudniony na umowę o pracę na czas określony do dnia 31.10.2012 r. Od dnia 01.11.2012 r. zawarto z nim ponownie umowę zlecenie i na jego wniosek zgłoszono go do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Pan Jan Kowalski w lutym 2013 r. dostarczył zwolnienie lekarskie. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku należy uwzględnić przychód uzyskany przez ubezpieczonego w okresie od listopada 2012 do stycznia 2013 r.
- Problem II – ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku a tytuł ubezpieczenia
Art. 43 ustawy zasiłkowej wskazuje, iż: „Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe”.
Mimo, iż nie wynika to wprost z artykułu, ZUS stoi na stanowisku, że jeżeli zleceniobiorca stanie się niezdolny do pracy w czasie trwania umowy zlecenia, a między okresami pobierania zasiłku nie było przerwy lub przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe, ale poprzedni zasiłek wypłacany był z innego tytułu ubezpieczenia (np. umowy o pracę) to podstawę wymiaru zasiłku należy ustalić od nowa.
- Problem III – przychód uwzględniany w podstawie wymiaru a dni nieobecności
Art. 50 ustawy zasiłkowej wskazuje, że jeżeli przychód zleceniobiorcy ulegnie zmniejszeniu wskutek niewykonywania zlecenia w okresie pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego albo odbywania ćwiczeń wojskowych to:
- wyłącza się przychód za miesiące, w których ubezpieczony wykonywał pracę lub działalność przez mniej niż połowę miesiąca,
- przyjmuje się przychód za miesiące, w których przepracował co najmniej połowę miesiąca.
Treść artykułu jest na pozór jasna. Jednakże kilkukrotne telefonowanie do ZUS w tej sprawie, a także pisemna odpowiedź ZUS przekazana nam za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych wskazuje, że artykuł 50 należy także zastosować do osób, które z innych powodów, niż te wymienione w ustawie nie przepracowały pełnego miesiąca (np. w jakimś dniu były nieobecne z własnych powodów, bądź były nieobecne, bo tak wynikało z obowiązującego go grafiku).
Pytanie, dlaczego nie ma o tym wzmianki w ustawie i jak odnosić się do interpretacji ZUS? Zastanawia także fakt, czym jest dla ZUS przepracowanie mniej niż połowy obowiązującego zleceniobiorcę czasu pracy? Jak wiadomo, nie podlega on przepisom Kodeksu Pracy w zakresie czasu pracy.
***
Przedstawione problemy zaczerpnięte z praktyki kadrowo-płacowej pokazują, że ustawa zasiłkowa wykazuje pewne braki, które mogą mieć istotne znaczenie dla rozumienia i obliczania zasiłku chorobowego. Warto zatem prosić ZUS o interpretacje tych przepisów, które są dla nas niejasne. Nawet, jeśli pewne wyjaśnienia ZUS będą nadal budziły wątpliwości (z uwagi na sprzeczność, a raczej wychodzenie ponad przepisy) to przynajmniej pisemna forma tej interpretacji daje nam możliwość wyjaśnienia sposobu naliczania zasiłków w przypadku kontroli.
Jeśli są państwo zainteresowani dalszymi informacjami na ten temat, prosimy o kontakt.
Katarzyna Błaszczyk
Specjalista ds. Kadr i Płac
RSS Feed
